حادثه 6 مرداد 1401
ساعتی پس از نیمه شب ششم مرداد 1401 وقوع رگبار به میزان 32 میلیمتر در مدت 38 دقیقه در زیرحوزه آبریز امامزاده داوود، باعث بروز سیل ناگهانی در بالادست امامزاده می شود. شایان ذکر است که بارش یادشده با شدت حدود 50 میلیمتر در ساعت معادل بارش با دوره بازگشت 50 تا 100 ساله حوزه آبریز امامزاده داوود بوده است.
واریزه های رها شده از دامنه ها در بستر رودخانه باعث به حرکت در آمدن ماشین های موجود در بستر رودخانه (در محل شهربازی بالادست امامزاده) شده و اولین خوردو دهانه کالورت زیر امامزاده را بطور کامل مسدود کرده است. در ادامه خودروهای شناور دیگر به همراه سایر واریزه های کوهستانی با جریان گِل آب از بستر رودخانه خارج شده و وارد صحن امامزاده شده اند. این فرآیند باعث شکست سقف کالورت در نقاط مختلف از جمله صحن امامزاده و بخشی از بازارچه شده و خسارات سنگین مالی را رقم زده است که به دلیل بالا بودن تعداد مفقودی ها، احتمال از دست دادن جان تعدادی از زوار یا ساکنین مغازه ها وجود دارد.
طی این حادثه و انسداد بستر رودخانه در اثر سازوکار فوق الذکر، معابر روستا و صحن اصلی امامزاده شامل خروجی آن و جاده دسترسی به روستای امامزاده تبدیل به معبر اصلی عبور جریان سیل شده است. طی این حادثه بازارچه واقع در بستر رودخانه بطور کامل آسیب دیده و بخشهایی از آن از بین رفت و همچنین صحن امامزاده و ورودی و خروجی آن نیز تخریب شده و به طبقات پایین حجره ها نیز آسیب جدی وارد گردید.
تشخیص مساله
دلیل این حادثه ناگوار این است که صحن امامزاده و بازارچه بالادست آن در بستر فعال رودخانه کن ساخته شده است. به نحوی که با ایجاد کالورتی با طول زیاد روی رودخانه، صحن امامزاده روی آن ساخته شده و بازارچه نیز به صورت مسقف در بلافصل بالادست صحن امامزاده شکل گرفته است. به دلیل ماهیت سیل واریزه ای رودخانه کن، قطعات بزرگ واریزه باعث انسداد دهانه کالورت شده و در نتیجه جریان سیل و مابقی جریان واریزه وارد صحن امامزاده شده و در نهایت با شکست کالورت و تخریب زیاد در سازه های ساخته شده روی رودخانه مواجه هستیم.
هرچند ابعاد کالورت تخریب شده اخیر در بازسازی های قبلی افزایش یافته و طبق مستندات توانایی گذردهی جریان آب سیل در حدود 36 مترمکعب برثانیه (حدود سیل 500 ساله) را دارد، لکن به دلیل ماهیت اصلی سیل منطقه که سیل واریزهای است، ساخت مجدد کالورت به هر اندازه ای در حکم انسداد بستر رودخانه و مجرای اصلی عبور سیل واریزه ای را خواهد داشت و مجددا حادثه تکرار خواهد شد. لازم به یادآوری است که این پدید به کرات در طول تاریخ تکرار شده است. در سیل سال 1333 امامزاده داوود (که دقیقا در ساعت 2 بامداد مورخ 6 مرداد روی داده است) آنگونه که ثبت شده بیش از 1500 تا 2000 تلفات جانی داشته ایم که مکانیزم تخریب امامزاده و خسارت جانی زوار دقیقا همان فرآیندی است که در سطور بالا تشریح شد. این پدیده در سالهای 1334 و 1373 نیز در محل روی داده که تنها خسارت مادی برجای گذاشته است.
راهکار حل مساله
تنها راه حل پایدار، آزاد سازی بستر رودخانه و جانمایی صحن در خارج از بستر است. از ایجاد هر نوع تنگ شدگی در بستر مانند کالورت هم باید اکیدا خودداری شود. به عبارتی دیگر اهتمام جدی مردم روستا و مجریان قانون بر رعایت آئین نامه اجرایی بستر و حریم رودخانه ها که منجر به آزادسازی مجرای عبور سیل خواهد شد، تنها راهکار حل مساله است. وگرنه همانگونه که در طول تاریخ این منطقه تکرارشده، در ازای بارندگی دهه های بعد نیز مجددا شاهد همین صحنه های ناخوشایند و اسفبار خواهیم بود.