یکی از دیگر از مسایل مهم ایران، وقوع پدیده ی تزایدی فرونشست و فروچاله ها در دشت های کشور است. پدیده فرونشست و زایش فروچاله ها ناشی از بیلان منفی آبخوان ها و افت بیش از حد تراز آب زیرزمینی دشت ها می باشد. مثال های بارز این پدیده را می توان در دشت های کرمان، فامنین همدان و تهران مشاهده نمود. پدیده های فرونشست و فروچاله ها از مکانیزم های پیچیده هیدروژئولوژی، منابع آب، زمین شناسی و ژئوتکنیک بوده و تحت اثر هم افزایی عوامل چندگانه ای فعال می شوند.
بررسی ها نشان از آن دارد که طی 14 سال، بیش از 6/1 متر فرونشست دشت تهران را شاهد بوده ایم. این پدیده که به صورت خزنده ادامه دارد، محصول رفتار نابخردانه مدرنیته در بارگذاری بیش از توان اکولوژیک سرزمین روی داده، باعث آسیب های گسترده و بازگشت ناپذیری شده است. به عنوان مثال می توان به آسیب به ساختمانها و زیرساخت های شهری (سامانه های آب و گاز و حمل و نقل و …) و همچنین از دست دادن مخزن آب زیرزمینی (آبخوان) اشاره نمود.
آشنایی با ابعاد این پدیده ی پیچیده شامل ورود به حوزه های تخصصی مدیریت منابع آب زیرزمینی به جهت تشخیص بیلان آبی منبع و مدیریت تقاضا و مصارف خواهد بود. همچنین آشنایی با حوزه تخصصی هیدروژئولوژی و مکانیزم های تغذیه، برداشت، حرکت جریان و تغییرات تراز سطح آب زیرزمینی می باشد. همینطور نیازمند به آشنایی با زمین شناسی مهندسی و رفتار سازندهای مختلف در برابر بارگذاری و دخل و تصرف های شهرسازانه خواهد بود. همچنین نیازمند آشنایی با حوزه تخصصی ژئوتکنیک و رفتار ماتریس خاک در برابر دینامیک بارگذاری ها است. در مثال خاص شهر تهران، آشنایی با مباحث طراحی شهری و عمران نیز مورد نیاز خواهد بود، چرا که یکی از عوامل ایجاد پدیده فرونشست دشت تهران، اخلال در نظام تغذیه آبخوان به دلیل ساخت و ساز زیرسطحی در بلندی های شمیرانات است. تلاش هایی که توسط جامعه ی طی 20 سال گذشته در این زمینه صورت پذیرفته، همه معطوف به تشخیص مساله و یا پایش پدیده بوده است و تا کنون برای حل مساله تدبیری نشده و لذا اقدامی هم صورت نگرفته است (هرچند که این مقوله جزو مسایل پیچیده ی در جبهه های دانشی روز دنیا نیز می باشد).
این تیم در قالب یکی از زیرگروه های «گروه علمی-پژوهشی بازآفرینی آب شهری» شکل گرفته است تا با بررسی مساله و تلاش برای تشخیص آن تمرینی برای فعالیت تیمی چندتخصصی را آغاز کند. اعضای این تیم ضمن آشنایی با یکی از چهره های موضوع آب شهری، مهارت های تشخیص، تبیین و تحلیل مساله را تمرین می کند. البته حل مساله جزو اهداف مورد انتظار این تیم نیست. این فعالیت دست آویزی است برای آشنایی با سرزمین و محل زندگی، ظرفیت سازی در رفتار تیمی و چند تخصصی و پذیرفتن نقش حل کننده ی مساله به عنوان یکی از متخصصین خوب آینده کشور. فعالیت هایی که در قالب این زیرگروه در دستور کار فعالیت تیمی قرار گرفته به شرح زیر می باشد:
1 – آشنایی با وضعیت آبخوان دشت تهران
2 – آشنایی با وضعیت زمین شناسی شهر تهران و هیدروژئولوژی آبخوان آن
3 – آشنایی با وضعیت فرونشست دشت تهران و پی آیندهای آن
4 – تلاش برای تشخیص دلایل وقوع پدیده فرونشست دشت تهران
5 – آشنایی با تجارب و یا تدابیر مدیریت فرونشست دشت ها
فرآیند فوق الذکر علاوه بر تمرین های دفتری، از یکسری مشاهدات میدانی نیز بهره مند می گردد تا بر میزان بهره وری فعالیت ها نیز بیفزاید. لیست این مشاهدات میدانی به شرح زیر برنامه ریزی و انجام می شود:
- بازدید از شهریار و ورامین
- بازدید از فاوا شهرداری تهران